لیکوئید شدن در بین مفاهیم و اصطلاحات مختلف دنیای ارزهای دیجیتال جایگاه ویژه‌ای دارد. چرا که می‌تواند سرمایه شما را تحت قرار داده و تاثیر زیادی روی معاملات شما داشته باشد. افراد تریدر و سرمایه گذار در بازارهای ارز دیجیتال، با چالش‌های مختلفی روبرو می‌شوند. دنیای نوین ارزهای دیجیتال و بلاک چین، مفاهیم پیچیده و جدیدی را وارد دنیای بازارهای مالی کرده، اما لیکوئید شدن از قبل نیز در برخی بازارها استفاده می‌شد. لیکوئید یا نقدینگی به فرایندی اشاره دارد که شما تحت آن به چه صورتی می‌توانید یک دارایی را به فروش برسانید. البته نقدینگی می‌تواند در دنیای ارزهای دیجیتال به چند عامل مختلف مرتبط شود که در ادامه این مقاله از مجموعه اوکی اکسچنج بیشتر به بررسی آن می‌پردازیم.
لیکوئید شدن به چه معناست؟
لیکوئید شدن به معنای نقد شوندگی و نقدینگی است که این اصطلاح می‌تواند علاوه بر ارزهای دیجیتال، برای بازارهای دیگر مانند بازار بورس و سهام‌ها نیز استفاده شود. فرض کنید یک شی عتیقه و بسیار باارزش در اختیار دارید. چه مدت زمانی طول می‌کشد تا این شی عتیقه را به فروش برسانید. هر چند این شی ارزش بسیار زیادی دارد، اما شاید مدت زمانی زیادی طول بکشد تا یک نفر مشتری آن شود. چنین فرایندی برای ارزهای دیجیتال و دیگر دارایی‌ها نیز اتفاق می‌افتد. در مقابل، ارز دیجیتالی مانند بیت کوین را در نظر بگیرید، به طور حتم هر مقدار ارز بیت کوین که در اختیار داشته باشید، مشتری خواهد داشت. در دنیای ارزهای دیجیتال، لیکوئیدیتی یا نقدینگی بیت کوین به قدری زیاد است که در عرض چند ثانیه می‌توانید میلیاردها بیت کوین را بدون هیچ دردسری به فروش برسانید.
در طرف مقابل، ارزهای دیجیتال جدید یا توکن‌های تازه وارد را در نظر بگیرید. حتی اگر مقدار کمی از این ارزها در اختیار شما باشد، به سختی می‌تواند برای آنها مشتری پیدا کنید. حجم بازار و تعداد فعالان یک بازار تاثیر مستقیمی روی لیکوئید شدن یک ارز دیجیتال دارد. در دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال، اصطلاح لیکوئید شدن برای ارزهای دیجیتال، صرافی ارز دیجیتال و لیکوئید شدن کاربران در صرافی‌ها استفاده می‌شود. لیکوئیدیتی نیز اصطلاحی است تا سادگی تبدیل یک دارایی به دارایی‌های دیگر را سنجید. یعنی هر چه لیکوئیدیتی یک دارایی بیشتر باشد، به راحتی می‌توانید آن را به دارایی دیگری مانند ارز فیات تبدیل کنید.
همان مثال شی عتیقه را در نظر بگیرید. در این مورد، اشیا عتیقه لیکوئیدیتی بسیار کمی دارند، در صورتی که ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین دارای لیکوئیدیتی بسیار بالایی هستند. لیکوئیدیتی پایین نیز معنی کاملا برعکس این فرایند را دارد. هر چه لیکوئیدیتی پایین باشد، یک دارایی سخت‌تر به فروش می‌رسد. در صورتی که دارایی به فروش برسد، می‌توانید تاثیر زیادی روی قیمت آن داشته باشد. اما در بازارهایی که حجم بازار زیادی دارند، خرید و فروش حتی میلیاردها دارایی نیز تاثیری روی قیمت آن سهم یا ارز دیجیتال نخواهد داشت.
لیکوئید شدن یک ارز دیجیتال
مانند آنچه در تعریف لیکوئیدیتی یا لیکوئید شدن گفته شد، لیکوئید شدن یک ارز دیجیتال به سهولت تبدیل آن به ارزهای دیگر مربوط می‌شود. یعنی هر چه لیکوئیدیتی یک ارز دیجیتال بالا باشد، آن را در زمان کمتری می‌توانید به یک ارز دیجیتال دیگر یا حتی ارز فیات تبدیل کنید. رمزارز خرید بیت کوین نمونه معروفی با قابلیت نقد شوندگی بالا است. حتی چند میلیارد تومان بیت کوین را می‌توانید در عرض چند ثانیه به ارزهای دیگر یا پول فیات تبدیل نمایید. لیکوئید شدن در این حالت، سرعت انجام معامله را نشان می‌دهد.
هر چه نقدینگی یک ارز دیجیتال بالا باشد، کاربران بیشتری از آن ارز دیجیتال استفاده می‌کنند. به عقیده اکثر کاربران، سرمایه گذاری در ارزهایی که نقدینگی پایینی دارند، ریسک بسیار بالایی دارد و احتمال از دست رفتن سرمایه شما هر لحظه وجود دارد. چرا که به سختی می‌توانید سرمایه خود را به پول یا ارزهای دیگر تبدیل کنید و در صورت تبدیل نیز احتمال کاهش قیمت همان دارایی وجود دارد. با تبدیل یک ارز دیجیتال با نقدینگی کم به ارزهای دیگر، قیمت ارز دیجیتال تحت تاثیر قرار می‌گیرد، چون حجم بازار بسیار کمی دارد.
لیکوئید شدن صرافی ارز دیجیتال
لیکوئید شدن صرافی‌های ارز دیجیتال نوع دیگری از لیکوئیدیتی و لیکوئید شدن است. این نوع از لیکوئید شدن اهمیت زیادی برای فعالان یک صرافی دارد. لیکوئید شدن می‌تواند ارزش یک صرافی را در نظر کاربران خود تحت تاثیر قرار دهد. کاربران همیشه از صرافی‌های ارز دیجیتالی استفاده می‌کنند که لیکوئید شدن بالایی دارند. نقدینگی پایین یک صرافی می‌تواند نشان اعتبار پایین آن باشد. در چنین حالتی، ارزش سرمایه، اعتبار صرافی، میزان سفارشات ثبت شده به صورت لحظه‌ای یا روزانه، توانایی تامین ارزهای دیجیتال مختلفی که مورد نیاز کاربران هستند از معیارهای لیکوئید شدن یک صرافی ارز دیجیتال خبر می‌دهند.
در هنگام سنجش لیکوئید شدن یک صرافی ارز دیجیتال باید به این چند عامل دقت کرد و با شناخت لیکوئید شدن، می‌توان یک دید نسبی از اعتبار صرافی و تعداد معامله‌های ثبت شده در آن به دست آورد. صرافی‌های ارز دیجیتالی مانند بایننس نقدینگی بسیار بالایی دارند و کاربران به راحتی به آنها اعتماد می‌کنند.
لیکوئید شدن کاربران
لیکوئید شدن کاربر اصطلاحی است که برخلاف دو مورد قبلی، به هیچ وجه به نفع افراد نخواهد بود. در این مورد لیکوئید می‌تواند به ضرر کاربر باشد. بهتر است در استفاده از اصطلاح نقدینگی یا لیکوئید شدن، همیشه سوژه مورد بحث نیز مشخص شود. لیکوئید شدن در مورد کاربران، مساوی با از دست دادن سرمایه است. این اصطلاح را افراد حرفه‌ای و تریدر بازار ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند و شاید افراد تازه وارد با برخی اصطلاحات این حوزه آشنا نباشند.
زمانی که همه یا بخشی از مارجین اولیه تریدرها از دست رود، روند بسته شدن پوزیشن لانگ یا شورت کاربران انجام می‌شود، در این حالت لیکوئید شدن کاربر اتفاق می‌افتد. در صرافی‌ها و بازارهای مالی زمانی که قیمت بازار به قیمت قیمت لیکوئید شدن کاربر رسید، پوزیشن او در معامله به صورت اتوماتیک بسته می‌شود. لیکوئید شدن برای کاربران، در پی معاملات مارجین و فیوچرز رخ می‌دهد. در این حالت، تمامی وامی که کاربر از بازار دریافت کرده بود، از بین می‌رود. برای آشنایی با این مورد بهتر است آشنایی بیشتری با معاملات فیوچرز و مارجین داشته باشید.
معاملات فیوچرز چیست؟
معاملات Futures، فیوچرز یا آتی به دسته‌ای از معاملات گفته می‌شود که تریدر قصد دارد با پیش بینی روند رشد یا نزول یک ارز دیجیتال، سود به دست آورد. در طی این معامله تریدرها پوزیشن‌های لانگ (خرید) یا شورت (فروش) باز می‌کنند. در این نوع از معاملات کاربران با گمانه زنی سعی می‌کنند تا روند قیمتی یکی ارز را پیش بینی کنند. به طور مثال، در صورتی که کاربر پیش بینی کند یک ارز دیجیتال با کاهش قیمت مواجه خواهد شد، وارد پوزیشن شورت می‌شود. در صورتی که کاربر ارز دیجیتال را در قیمت بالا به فروش برساند و ارز دیجیتال با کاهش قیمت مواجه شود، این فرد در حقیقت سود کرده است.
در پوزیشن لانگ نیز برعکس همین روند را داریم. کاربر با پیش بینی این که یک ارز دیجیتال با افزایش قیمت مواجه می‌شود، آن ارز دیجیتال را خریداری می‌کند. خرید در قیمت پایین و افزایش قیمت پس از بازه پیش بینی شده مساوی با سود کاربر خواهد بود. حال برای این که تریدرها سرمایه بیشتری در اختیار داشته و سود بیشتری کسب کنند، صرافی‌ها و بروکرها وارد کار می‌شوند. برای آشنایی با این فرایند باید با معاملات اهرمی یا مارجین آشنا شوید.
معاملات مارجین یا اهرمی چیست؟
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های معاملات فیوچرز برای هر تریدری، استفاده از اهرم‌ها است. معاملات مارجین یا اهرمی یک شمشیر دو لبه بوده و می‌تواند تمامی سرمایه شما را از بین ببرد. پس بهتر است قبل از انجام چنین معاملاتی، به حد کافی با بازار آشنا بوده و نحوه کار با ابزارهای مختلف را بدانید. در معاملات مارجین، تریدر برای کسب سود بیشتر از صرافی ارز دیجیتال وام تهیه می‌کند. در صورتی که در تحلیل نمودار و پیش بینی آن ماهر باشید، با داشتن سرمایه بیشتر، سود بیشتری نیز کسب می‌کنید.
تریدر در این حالت از صرافی وام گرفته و پس از کسب سود، وام دریافت شده به همراه کارمزد را به صرافی بر می‌گرداند. میزان دارایی دریافت شده از طریق صرافی‌ها، توسط دو عامل اهرم و سرمایه شما تعیین می‌شود. به طور مثال در صورتی که 100 دلار سرمایه داشته باشید، با اهرم 10x، سرمایه شما 1000 دلار خواهد شد. در حقیقت، صرافی ارز دیجیتال 900 دلار به شما قرض می‌دهد تا با داشتن سرمایه بیشتر، سود بیشتری کسب نمایید.
اهرم‌ها در صرافی‌های مختلف، متفاوت خواهند بود و هر صرافی بسته به استراتژی خود، اهرم‌هایی با اعداد گوناگون را ارائه می‌دهد. حال لیکوئید شدن چگونه انجام می‌شود؟ لیکوئید شدن زمانی اتفاق می‌افتد که پیش بینی شما دچار خطا شده باشد. در صورتی که ضرر انجام شده در معاملات برابر دارایی‌های شما شود، صرافی تمام داریی‌هایی‌تان را تصرف خواهد کرد. به این عمل لیکوئید شدن گفته می‌شود. به طور مثال فرض کنید با اهرم 10x سرمایه 100 دلاری خود را به 1000 دلار تبدیل کرده‌اید. در صورتی که در جریان معامله، با 1 درصد خطا و ضرر قیمت روبرو شوید، در حقیقت 100 دلار ضرر کرده‌اید. 100 دلار برابر با سرمایه شما است و صرافی ارز دیجیتال برای متوقف کردن فرایند از بین رفتن دارایی‌های خود، معامله را متوقف کرده و دارایی شما را لیکوئید می‌کند.
جلوگیری از لیکوئید شدن کاربران
همان‌طور که گفتیم، لیکوئید شدن کاربران می‌تواند باعث از دست رفتن سرمایه شود. لیکوئید شدن کاربر به معنی از دست دادن سرمایه در قراردادهای طولانی مدت با صرافی‌های ارز دیجیتال است. در صورتی که وام دریافت شده از صرافی را از دست دهید، صرافی از دیجیتال برای جبران خسارت، دارایی شما را تسخیر می‌کند. در این حالت، صرافی ارز دیجیتال دارایی شما را نقد کرده و به حساب‌های خود انتقال می‌دهد.
هرچند انجام معاملات آتی و فیوچرز می‌تواند بسیار سودده باشد، اما ریسک زیادی نیز کاربران را تهدید می‌کند. به همین خاطر در کنار سود زیاد، باید ریسک زیاد را نیز تحمل کرد. استفاده از اهرم‌های قراردادهای فیوچرز می‌تواند باعث از دست رفتن سرمایه شما شود. انجام چنین کارهایی در دنیای ارزهای دیجیتال حتی برای کاربران حرفه‌ای نیز پرریسک است. بهتر است برای جلوگیری از لیکوئید شدن، تنها به انجام معامله‌هایی دست بزنید که از اتفاق افتادن آنها اطمینان کافی را دارید.
در وهله بعدی، مانند هر نوع معامله و ترید دیگری، بهتر است از تمامی سرمایه خود استفاده نکنید. زمانی که تمامی سرمایه شما وارد جریان معامله و قرارداد شود، احتمال از دست دادن همه دارایی‌ها شما را تهدید خواهد کرد.
خطر سرمایه گذاری روی ارزهای دیجیتال با لیکوئیدیتی پایین
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، لیکوئید شدن یک ارز دیجیتال تابع عوامل مختلفی است. هر چه حجم بازار و میزان خرید و فروش‌های یک ارز دیجیتال کم باشد، به سختی می‌توانید در آن بازار فعالیت کنید. حجم کم بازار به معنی تغییر قیمت یک ارز در صورت معامله‌هایی با قیمت پایین است. یعنی حتی در صورت معامله کردن مقدار کمی از ارز رمزارزهای خود، می‌توانید روی قیمت همان ارز تاثیر گذار باشید.
حضور در چنین بازارهایی و در دست داشتن ارز دیجیتال از این نوع، می‌تواند یک عمل پرریسک و پرخطر باشد چرا که از دست دادن سرمایه همیشه شما را تهدید می‌کند و به سختی می‌توانید ارزهای دیجیتال خود را به پول نقد یا ارزهای دیگر تبدیل کنید. در صورتی که ریسک پذیر نیستید و از آینده یک پروژه اطمینان ندارید، توصیه می‌شود از سرمایه گذاری روی ارزهای دیجیتال با لیکوئیدیتی کم، پرهیز کنید.