امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) که به اختصار به دیفای (DeFi) شناخته میشود به به مجموعه ای از خدمات مالی گفته میشود که روی بستر بلاکچین های عمومی (Blockchain) مثل اتریوم اجرا می شود.
توجه: این مطلب به هیچ وجه یک پیشنهاد مالی نیست!
دیفای به کاربران این اجازه را می دهد که با حذف واسطه هایی مثل بانک ها و یا موسسات مالی به خدمات مالی دسترسی داشته باشند.
در امور مالی غیر متمرکز یا دیفای، نیازی به طی کردن فرآیندهای سخت و زمانبر بازار مالی سنتی نیست. در این نوع خدمات مالی، تنها با دسترسی به اینترنت میتوانید از امکانات آن استفاده کنید.
در ادامه به بررسی امور مالی دیفای و ویژگی های آن خواهیم پرداخت.
ویژگی های دیفای (DeFi)
امور مالی دیفای، ویژگی های منحصر به فردی دارد که در ادامه به آن می پردازیم.
ویژگی های دیفای عبارتند از:
🔺 غیر متمرکز بودن : دیفای از فناوری بلاکچین (Blockchain) به صورت غیر متمرکز استفاده می کند به این معنی که واسطه ها حذف شده و کنترل و مدیریت از یک نهاد مرکزی به کاربران منتقل شده است.
🔺 شفافیت : تمامی تراکنش های انجام شده روی بلاکچین ثبت می شود و تمامی کاربران می توانند مجموعه ی کامل تراکنش ها را مشاهده و رهگیری کنند .
🔺 دسترسی آزاد : هر شخص تنها با داشتن دسترسی به اینترنت و یک کیف پول دیجیتال می تواند از DeFi استفاده کند.
🔺 قرارداد های هوشمند : تراکنش ها و خدمات مالی توسط کدهای خودکار یا اسمارت کانترکت ها (Smart Contracts) اجرا می شود.
🔺 انعطاف پذیر بودن: کاربران می توانند دارایی خود را هر زمان جا به جا کنند و بدون نیاز به داشتن مجوز، کنترل کامل رو دارایی های خود دارند. همچنین می توانند از تمامی خدمات مختلف دیفای، در سریعترین زمان و با حداقل پرداخت کارمزد بهره مند شوند.
🔺 ناشناس بودن افراد : بر خلاف بانک ها و موسسات مالی و اعتباری، برای استفاده از DeFi نیازی به احراز هویت و یا دریافت هیچگونه مجوز خاص دیگری نیست.
چرا آینده مالی وابسته DeFi است؟
به توجه به ویژگی های دیفای، آینده امور مالی به آن وابسته است. در ادامه دلایل وابستگی آینده مالی به امور دیفای را بررسی خواهیم کرد.
1. دسترسی آزاد و بدون محدودیت
با پیشرفت ارتباطات و معاملات، نیاز به دسترسی سریع بدون محدودیت به امور مالی بسیار بیشتر از قبل احساس می شود. با استفاده از DeFi، افراد فقط با دسترسی به اینترنت و بدون محدودیت جغرافیایی می توانند از امکانات و قابلیت های امور مالی غیرمتمرکز استفاده کنند.
2. شفافیت و امنیت
در امور مالی غیر متمرکز، تمامی تراکنش ها و قرارداد های هوشمند (Smart Contracts) در بلاک چین ثبت می شوند.
به این معنی که، هر شخصی می تواند سوابق تراکنش های انجام شده را بدون آنکه از هویت افراد اطلاع داشته باشد، بررسی کند.
این شفافیت باعث افزایش اعتماد به سیستم های مالی می شود. به صورت کلی بلاک چین ها قابلیت تغییر ندارند و کاربران نمی توانند آنها را دستکاری کنند.
3. صرفه اقتصادی
دیفای با حذف واسطه ها، میزان کارمزد ها را بسیار کاهش داده و استفاده از این خدمات را برای کاربران مقرون به صرفه کرده است.
4. انعطاف پذیری بالا
حوزه دیفای به عنوان یک بستر باز که این فرصت را به افراد می دهد با استفاده از قراردادهای هوشمند ایده های جدید خود را اجرا کند. این سیستم اجازه می دهد تا به سرعت محصولات و خدمات مالی جدیدی ایجاد شود که به نیازهای متغیر بازار پاسخ می دهد.
5. امکان کسب درآمد غیر فعال
در دیفای، کاربران می‌توانند از طریق ییلد فارمینگ (Yield Farming) و استیکینگ (Staking) درآمد کسب کنند، یعنی دارایی‌های خود را قفل کرده و پاداش دریافت نمایند.
کاربردهای DeFi
امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای، کاربرد های بسیار جذابی دارد. در ادامه مهمترین کاربردهای دیفای را بررسی میکنیم:
✅ وام دهی و وام گیری : از پر طرفدارترین کاربردهای امور مالی غیرمتمرکز میتوان به امکان وام دهی (Lending) و وام گیری (Borrowing) اشاره کرد.
پلتفرم هایی مانند آوه (Aave) و کامپاند (Compound) این امکان را به کاربران خود میدهد که دارایی های دیجیتال خود را وام بدهند (Lending) و سود آن را دریافت کنند و همچنین بدون نیاز به واسطه برای خود وام بگیرند (Borrowing).
✅ معامله و خرید و فروش غیر متمرکز ارزهای دیجیتال: صرافی هایی مانند یونی سواپ (Uniswap) و سوشی سواپ (SushiSwap) امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به واسطه ها (صرافی های متمرکز) فراهم می کنند.
✅ استکینگ و ییلد فارمینگ: کاربران می توانند دارایی های خود را در DeFi قفل کرده و در قبال آن سود دریافت کنند.
✅ استیبل کوین ها: یکی از مهمترین کاربردهای دیفای، ایجاد استیبل کوین ها (Stablecoins) است. این نوع ارزهای دیجیتال مانند دای (DAI) و تتر (USDT)، دارای ارزش ثابت بوده که بدون نیاز به بانک ها ایجاد می شوند.
✅ مدیریت دارایی و سرمایه گذاری: ابزارهای مختلف در دیفای مانند Yearn.finance به کاربران کمک می کنند تا سرمایه خود را بهینه مدیریت کنند.
✅ بیمه غیر متمرکز: یکی از کاربردهای کمتر شناخته شده دیفای، بیمه غیر متمرکز است.
پروژه هایی مانند Nexus Mutual با استفاده قرارداد های هوشمند، خدمات بیمه ای شفافی را ارائه می دهد که بدون نیاز به شرکت های سنتی بیمه کار می کند.
مزایا امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
تا اینجا با کاربردهای و ویژگی های دیفای آشنا شدیم. در ادامه به بررسی مزیت های امور مالی دیفای به صورت خلاصه میپردازیم:
- حذف واسطه ها و کاهش هزینه ها
- سرعت بالای تراکنش ها
- دسترسی بدون محدودیت
- امنیت بالا
- کنترل کامل دارایی ها
این مزیت ها باعث شده که آینده امور مالی بیش از قبل به دیفای وابسته شود
معایب DeFi
با وجود تمامی مزیت ها و کاربردهای بی شمار دیفای، چالش ها و معایبی نیز دارد که باید از آنها مطلع باشید. در ادامه برخی از معایب دیفای را بررسی می کنیم:
- ریسک های امنیتی : باگ ها و هک شدن قرارداد های هوشمند، می تواند باعث از دست رفتن سرمایه شود.
- نوسانات قیمتی : قیمت ارز های دیجیتال نوسانات زیادی دارد و همین امر ریسک امور مالی غیرمتمرکز را بالا می برد.
- نبود قوانین نظارتی : عدم وجود قوانین مشخص می‌تواند باعث ایجاد مشکلات حقوقی شود.
- پیچیدگی کاربری : استفاده از DeFi برای افراد تازه وارد پیچیده است و نیاز به دانش فنی بالایی دارد.
اکنون با مفهوم دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز به صورت کامل آشنا شده ایم. در ادامه به بررسی چندین پروژه دیفای که معروف و پرطرفدار هستند خواهیم پرداخت.
بهترین پروژه های دیفای (DeFi)
احتمالا شما نیز با برخی از معروف ترین و بهترین پروژه های دیفای (DeFi) آشنایی دارید. از جمله بهترین پروژه های DeFi عبارتند از:
۱. یونی سواپ (Uniswap) – صرافی غیر متمرکز پیشرو
صرافی Uniswap یکی از محبوب ترین صرافی های غیرمتمرکز (DEX) است که روی شبکه اتریوم (Ethereum blockchain) فعالیت می کند.
برخلاف صرافی های متمرکز، یونی سواپ نیازی به دفتر سفارشات ندارد و از استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) برای انجام معاملات استفاده می کند.
۲. آوه (Aave) – وام دهی غیر متمرکز
Aave یک پروتکل وام دهی در دیفای است که به کاربران این امکان را می دهد تا دارایی‌های خود را قرض دهند یا وام بگیرند.
این سیستم با استفاده از قرارداد های هوشمند، نیاز به واسطه های بانکی را حذف کرده است.
۳. میکر دائو (MakerDAO) – ایجاد استیبل کوین غیر متمرکز
MakerDAO پلتفرمی بوده که استیبل کوین غیر متمرکز DAI را ایجاد کرده است.
این سیستم به کاربران اجازه می دهد که با وثیقه گذاری دارایی های دیجیتال، توکن DAI را تولید کنند.
۴. کامپاند (Compound) – سیستم وام دهی و کسب سود
Compound یکی دیگر از پروتکل های دیفای برای وام دهی و کسب سود است.
کاربران می توانند دارایی های خود را در این پلتفرم سپرده گذاری کرده و سود دریافت کنند یا بدون نیاز به بانک، وام بگیرند.
۵. کرو فایننس (Curve Finance) – معامله استیبل کوین ها
Curve Finance یک صرافی غیرمتمرکز تخصصی برای استیبل کوین ها (Stablecoins) است.
این پلتفرم از الگوریتم های پیشرفته برای کاهش نوسانات قیمت در معاملات بین استیبل کوین ها استفاده می کند.
6. بالانسر (Balancer) – مدیریت پورتفولیو به صورت غیرمتمرکز
Balancer یک پروتکل دیفای است که به کاربران امکان می دهد تا استخرهای نقدینگی سفارشی با نسبت های مختلف دارایی ایجاد کنند.
ارز دیفای چیست؟
توکن دیفای، نوعی ارز دیجیتال است که در سیستم مالی غیرمتمرکز کاربرد دارند. برخی از انواع توکن های DeFi عبارتند از:
- توکن های کاربردی (Utility Tokens)
- توکن های حاکمیتی (Governance tokens)
- توکن های وثیقه ای (Collateral Tokens)
- توکن های تشویقی (Incentive Tokens یا Reward Tokens)
- توکن سهامی (Equity Tokens)
معرفی ارزهای دیفای
ارزهای حوزه دیفای انوع مختلفی دارند که عبارتند از:
1.توکن های کاربردی (Utility Tokens): این توکن ها برای دسترسی به خدمات یا استفاده از امکانات یک پلتفرم دیفای به کار می روند .
به عنوان مثال ارز BNB برای پرداخت کارمزد در صرافی بایننس استفاده می شود و یا ارز ETH در شبکه اتریوم و به عنوان توکن پرداختی کارمزد گس، مورد استفاده قرار می گیرد.
2.توکن های حاکمیتی (Governance tokens): این توکن ها به دارندگان اجازه می دهد تا در تصمیم گیری های مرتبط با تغییرات و بهبود پروتکل شرکت کنند.
به عنوان نمونه؛ توکن هایی مانند UNI در Uniswap یا COMP در Compound، به دارندگان خود اجازه می دهد که در پیشنهادات و رای گیری های مربوط به مدیریت پلتفرم مشارکت کنند و جزو بهترین ارزهای حوزه دیفای به شمار می آسند.
3. توکن های وثیقه ای (Collateral Tokens) : در پلتفرم های وام دهی و وام گیری، کاربران می توانند این توکن ها را به عنوان وثیقه قرار دهند و در عوض وام دریافت کنند.
توکن های DAI، USDC، wBTC چند نمونه از توکن های وثیقه ای هستند.
4.توکن های تشویقی (Incentive Tokens یا Reward Tokens) : توکن های تشویقی به عنوان پاداش برای کاربران فعال در شبکه، مورد استفاده قرار می گیرند.
این توکن ها انگیزه ای برای مشارکت فعال در شبکه را نیز فراهم می کنند. از توکن های تشویقی میتوان به توکن سوشی (SUSHI)، کیک (CAKE)، فارم (FARM) و DYDX اشاره کرد.
5.توکن سهامی (Equity Tokens) : این نوع توکن ها نمایانگر مالکیت یا سهم در یک پروژه هستند. به عنوان مثال توکن BCap به عنوان توکن سهامی در شرکت سرمایه گذاری Blockchain Capital ایجاد شده است.
به طور کلی، توکن های دیفای بخش مهمی از سیستم مالی غیر متمرکز هستند. آن ها امکان انجام تراکنش ها را بدون نیاز به بانک‌ها فراهم می کنند و به کاربران اجازه می دهند در تصمیم گیری های پلتفرم ها مشارکت داشته باشند.
همچنین، برخی از این توکن ها به کاربران پاداش می دهند. به‌طور خلاصه، این توکن ها هم ابزار پرداخت هستند و هم نقشی در مدیریت و توسعه سیستم های مالی غیرمتمرکز دارند.
جمع بندی
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) یک سیستم مالی همتا به همتا (P2P) است که از بلاکچین (Blockchain) و ارزهای دیجیتال (Cryptocurrencies) استفاده می کند تا به افراد، کسب و کارها یا سایر نهادها اجازه دهد تا به طور مستقیم با یکدیگر معامله کنند.
اصل کلیدی امور مالی دیفای DeFi حذف اشخاص ثالث مانند بانک ها از سیستم مالی است تا در نتیجه هزینه ها و زمان تراکنش ها کاهش یابد.
منبع: bankrate
