وب 3، موضوعی که به موازات ایجاد کریپتوکارنسی ها بر بستر بلاک چین در میان فعالان حوزه فناوری‌های غیرمتمرکز مطرح شد. حال سوال مهمی که پیش می‌آید این است که اصلا وب ۳ چیست؟ در واقع Web 3 نشان دهنده نسل بعدی اینترنت است که بر انتقال قدرت کنترل داده‌ها از شرکت های بزرگ عرصه فناوری به کاربران و افراد حقیقی تمرکز دارد.
“Web3” یا “Web 3.0” فناوری‌ای خواهد بود که پروتکل‌های غیرمتمرکز را ترویج می کند. وب 3 در واقع نسل بعدی وب و فضای اینترنتی خواهد بود و همانطور که گفتیم هدف آن کاهش وابستگی به شرکت های بزرگ حوزه تکنولوژی مانند یوتیوب، نتفلیکس و آمازون خواهد بود.
دلایل ظهور وب 3 و مقایسه نسخه های پیشین وب با آن
اولین نسخه اینترنت یا همان وب 1 در اواخر دهه 1990 میلادی راه اندازی شد که تنها شامل مجموعه‌ای از لینک‌ها و صفحات اصلی می‌شد. در این ورژن ادمین سایت تنها کسی بود که مطلبی را بارگذاری می‌کرد. شما با استفاده از وب 1 تنها قادر به خواندن محتوای دیگران یا نوشتن محتوا در سایت خود برای دیگران بودید. نکته مهم در رابطه با وب ۱ این است که هیچگونه تعاملی در آن وجود نداشت به همین خاطر آن را اینترنت “خواندنی” می‌نامند.
پس از وب 1 نسخه بعدی اینترنت یعنی وب 2 پا به عرصه گذاشت. برخی از افراد این نسخه را اینترنت “خواندنی/نوشتنی” می‌نامند چرا که به شما امکان می‌دهد فایلی را باز کنید یا ویرایش کنید نه اینکه فقط آنها را مشاهده کنید. وب 2 به همه‌ی مردم این امکان را می داد که نه تنها از محتوای دیگران و وب سایت های گوناگون استفاده کنند بلکه در آن وب سایت‌ها به تعامل بپردازند و در کنارش محتوای خود را ایجاد کنند. مثلا در وبلاگ هایی مانند Tumblr، فروم‌های اینترنتی و… منتشر کنند. بعدها، با ظهور رسانه‌های اجتماعی بر بستر وب 2 از جمله فیسبوک، توییتر و اینستاگرام، اشتراک گذاری محتوا و تعامل به اوج خودش رسید.
اما پس از مدتی فاش شد که داده‌های شخصی کاربران توسط غول‌های فناوری برای استفاده در حوزه هایی مانند بازاریابی، ذخیره می‌شود. از جمله‌ی این موارد می‌توانیم به شرکت فیسبوک (متا) اشاره کنیم که بارها به دلیل نقض قوانین حفظ حریم خصوصی کاربران بازخواست شد. نمونه‌اش جریمه ۵ میلیارد دلاری این شرکت در سال 2019 بود؛ بزرگترین جریمه ای که تا کنون توسط کمیسیون تجارت فدرال (FTC) صادر شده است.
به هر حال با اینکه وب 2 خدمات رایگان شگفت انگیزی را برای جهان به ارمغان آورده است ولی بسیاری از مردم به دلایلی مانند حریم خصوصی به دنبال گرفتن کنترل بیشتری بر داده ها و محتوای خود هستند. اینجاست که وب 3 وارد میدان می شود.
از وب 3 می توان به عنوان اینترنت “خواندنی/نوشتنی/شخصی” نام برد.
ما به جای استفاده از وب 2 و پلتفرم‌های رایگان که داده‌های خصوصی ما را ذخیره می‌کنند، می توانیم با مدیریت شبکه‌های بلاک چین و عملکرد پروتکل‌ها از خدمات وب 3 استفاده کنیم. این بدان معناست که افراد می توانند به شرکت کنندگان و سهامداران تبدیل شوند، نه فقط یک کاربر ساده.
در وب 3 این سهام، توکن یا رمز ارز (ارز دیجیتال) نامیده می شوند و مالکیت شبکه های غیرمتمرکز معروف به بلاک چین را نشان می دهند. اگر به اندازه کافی از این توکن ها در اختیار داشته باشید، در شبکه حرفی برای گفتن دارید و با خرج کردن توکن های خود می‌توانید در رای گیری‌ها شرکت کنید.
در رابطه با این موضوع برایان بروکس (مدیرعامل شرکت بیت فیوری) می‌گوید: « [تفاوت اصلی وب 3 با نسخه‌های پیشین] این است که آنچه در اینترنت غیرمتمرکز (وب 3) اتفاق می‌افتد توسط سرمایه‌گذارانش و مردم عادی تصمیم‌گیری می‌شود اما در مقابل آنچه در اینترنت حال حاضر (وب 2) اتفاق می‌افتد توسط توییتر، فیسبوک، گوگل و تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ دیگر تصمیم‌گیری می‌شود.»
کاربرد وب ۳ چیست؟
با استفاده از وب 3 و شبکه بلاک چین (blockchain) می‌شود خیلی از پلتفرم‌ها و محصولاتی که متمرکز هستند را غیرمتمرکز (مستقل از قدرت‌های جهانی) کرد؛ همچنین می‌توانیم هر چیزی را توکنیزه و برای خودمان نشانه‌گذاری کنیم، خواه یک اثر هنری و میم باشد یا یک NFT (توکن غیر مثلی) یا حتی بلیط کنسرت محسن چاوشی!
شرکت های بزرگی مانند متا (فیسبوک سابق) و یوبی سافت که در دنیای وب 2 میان بزرگان هستند، در حال ایجاد جهان‌های مجازی خودشان هستند که بخشی از آن توسط وب 3 پشتیبانی می شود؛ نکته حائز اهمیت در این جهان‌های شگفت انگیز کریپتوکارنسی ها و NFT ها هستند که نقش به سزایی را ایفا خواهند کرد.
انتقادات وارد بر وب 3 چیست؟
از انتقادات اصلی و مهمی که بر فناوری وب 3 وجود دارد این است که کمی با ایده‌آل های خود فاصله دارد. به عنوان مثال مالکیت و تصمیم‌گیری‌های مهم در شبکه های بلاک چین به طور مساوی توزیع نمی شود، بلکه قدرت اصلی در دست دارندگان اولیه و سرمایه گذاران ریسک پذیر با حجم پول زیاد متمرکز شده است. در همین راستا یک بحث و جدال عمومی در توییتر میان جک دورسی، مدیرعامل شرکت Block و سرمایه‌گذاران قدرتمند بر سر وب 3 درگرفت.
در قلب انتقادات موضوعی با عنوان «تئاتر عدم تمرکز» در معرض توجه قرار دارد که در آن این بحث می‌شود که پروژه‌های بلاک چین از نظر نام غیر متمرکز هستند و نه از نظر ماهیت! بلاک چین‌های خصوصی، پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) که در آن تنها چند نفر صدها میلیون دلار و کلید های اصلی ماجرا را در دست دارند، همگی نمونه‌هایی از تئاتر عدم تمرکز هستند.
ایزابلا کامینسکا، سردبیر بلاگ FT Alphaville، به قدرت عظیمی که ویتالیک بوترین، یکی از بنیانگذاران اتریوم بر روی شبکه، حتی بدون اینکه دیگر در توسعه آن دخالت داشته باشد، اشاره می‌کند و می‌گوید:
«ویتالیک در نوع خود یک پدیده خنده دار و متناقض است. او خود را با عنوان رهبر معنوی یک سیستم معرفی می‌کند، در حالی که تأثیر و نفوذ باورنکردنی‌ای بر سیستمی که ایجاد کرده است، دارد.»
در پروتکل های مالی غیرمتمرکز اوضاع خیلی بهتر نیست. زیرا آنها مملو از غیبت رای‌دهندگان هستند و اغلب به زیرساخت‌های متمرکز متکی‌اند.
در هر حال با وجود مشکلاتی که وب 3 دارد، باید قبول کنیم که این فناوری پتانسیل بسیار بالایی دارد. و این که آیا برای عملی شدنش خیلی ایده آل گرایانه است یا خیر، موضوعی است که در آینده کشف خواهد شد.
جمع بندی
در این مقاله سعی شد به طور جامع در رابطه با سوال وب 3 چیست، پاسخ کاملی را خدمت شما ارائه دهیم. شما نیز می‌توانید با خرید ارز دیجیتال مربوط به شبکه های مختلف در سرنوشت و رای گیری‌های بلاک چین های گوناگون دخیل باشید. پس اگر بررسی های خود را انجام دادید و به دنبال پلتفرمی معتبر جهت معاملات ارز دیجیتال مانند خرید بیت کوین (BTC)، خرید اتریوم (ETH)، خرید کاردانو (ADA)، خرید تتر (USDT) و… هستید می‌توانید به آسانی با ثبت نام در وب سایت صرافی رمز ارز اوکی اکسچنج خرید و فروش ارز دیجیتال خود را انجام دهید. در هر حال اگر سوالی در رابطه با این مقاله یا کلا رمز ارزها داشتید حتما در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید؛ موفق باشید.
پرسش های متداول
وب ۳ و متاورس چه ربطی به هم دارند؟
این دو مفهوم از هم مستقل هستند. هرچند امروزه ارتباطاتی میانشان شکل گرفته اما به طور کلی متاورس بدون بلاک چین و وب ۳ هم قابل شکل گیری بوده و هست.
مزیت وب ۳ چیست؟
شاید با خود بگویید که وب فعلی یا همان وب ۲ چه مشکلی دارد؟ چرا باید از وب ۳ استفاده کنیم؟ پاسخ به این سوال ایجاد عدم تمرکز و افزایش حریم خصوصی کاربران است. در این مقاله مزایای وب ۳ را کاملا شرح خواهیم داد.
چه زمانی وب ۳ راه اندازی می شود؟
هم اکنون بسیاری از وب سایت های خرید و فروش NFT و همینطور وب سایت های مرتبط با دنیای بلاک چین بر بستر وب ۳ هستند.
