بیت کوین و ارز دیجیتال مفاهیمی هستند که آشنایی و درک آنها برای افرادی که به تازگی وارد این بازار شده اند یا قصد وارد شدن با آن را دارند از اهمیت خاصی برخوردار است.
ما در این مقاله قصد داریم مفاهیم بیت کوین و ارز دیجیتال را به زبانی ساده و قابل فهم برای افرادی که هیچ دانشی در این حوزه ندارند بیان کنیم. با ما همراه باشید.
معرفی بیت کوین (bitcoin)
ایجاد بیت کوین به سال ۲۰۰۹ و انتشار مقاله ای بر می گردد که در آن نوعی پول الکترونیک به نام بیت کوین توسط یک برنامه نویس کامپیوتر ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. ساتوشی به عنوان مخترع فناوری بلاک چین نیز شناخته می شود.
فناوری بلاک چین در واقع بستر فعالیتی ارزهای دیجیتال غیر متمرکز را بوجود آورد. ساتوشی با کنار هم قرار دادن مجموعه ای از ایده ها از قبیل هش، ثبت جمعی و … توانست به فناوری بلاک چین دست یابد.
بیت کوین در واقع نوعی پول دیجیتال است که نمی توان آن را همانند پول های رایج لمس کرد زیرا این ارز فاقد ماهیت فیزیکی می باشد. ارزهای دیجیتال را یک سری کد صفر و یک تشکیل می دهند که فقط در دنیای مجازی و کامپیوترها می توان به آنها دسترسی داشت.
شما بوسیله بیت کوین می توانید تراکنش هایی مانند خرید کالا و خدمات و سفارش آنلاین و انتقالات ارزی انجام دهید یا با آن به هر کسی در هر نقطه از جهان پول ارسال کنید و یا به آن به چشم یک نوع سرمایه گذاری بنگرید.
بیت کوین دو ویژگی عمده دارد یعنی غیر متمرکز بودن و عدم امکان چاپ واحدهای پولی بیشتر. غیر متمرکز بودن بیت کوین به این معنی است که این ارز توسط هیچ نهاد، سازمان یا دولتی کنترل نمی شود و مبادلات انجام شده با آن بدون واسطه صورت گرفته و پای سیستمی مثل بانک در آن گشوده نمی شود.
این دو ویژگی از دستاوردهای مهم ارزهای دیجیتال محسوب می شوند که می تواند آغازگر شکل نوینی از نظام اقتصادی در آینده باشد.
کار کنترل بیت کوین بر عهده چه کسی است؟
بیت کوین و ارز دیجیتال مانند پول های رایج امروزی نیستند و عرضه و توزیع آنها توسط دولت ها انجام نمی گیرد و هیچ فرد، گروه یا سازمان خاصی آن را در کنترل خود ندارد.
افراد با ورود به شبکه ارز دیجیتال بایستی قوانین مربروط به این شبکه را بپذیرند. قوانین شبکه ارزهای دیجیتال در قالب کدهای برنامه نویسی طراحی شده اند که همه می توانند آنها در اینترنت مشاهده نمایند.
شبکه بیت کوین شامل گروه های مختلفی می شود که مهم ترین آنها استخراج کنندگان، توسعه دهندگان و نودهای شبکه هستند. برای هریک از این گروه ها وظایف خاصی در نظر گرفته شده است.
استخراج کنندگان یا همان ماینرها وظیفه شان تایید انتقال بیت کوین در شبکه یا همان تراکنش ها می باشد.
توسعه دهندگان نیز به شکلی داوطلبانه مسئولیت ارتقای نرم افزار بیت کوین و قابلیت های آن را بر عهده دارند. کار ذخیره و نگهداری تاریخچه تراکنش های انجام شده در شبکه در درون هاردها نیز مسئولیتی است که نودها عهده دار انجام آن می باشند.
در اصل بیت کوین توسط هیچ کدام از این گروه ها، دولت ها و یا افراد بخصوصی تحت کنترل نیست و این همکاری بین گروه های مختلف فعال در این شبکه است که رشد و تداوم آن را تضمین می کند.
اما هدف از پیدایش بیت کوین چیست؟
در یک بیان کلی می توان هدف از پیدایش بیت کوین را انتقال یا ذخیره امن پول دانست. از همین روست که از آن به عنوان یک سیستم پرداخت و بانکداری دیجیتال امن یاد می شود. با بیت کوین کنترل واقعی پول به دست خود افراد برگردانده شده و با استفاده از کلمه عبور ویژه تحت عنوان کلید خصوصی، تنها صاحبان این کلیدها می توانند اقدام به خرج کردن و انتقال بیت کوین ها بکنند.
اما از سویی این ارزهای دیجیتال همواره با یک مشکل عمده رودرو هستند و آن هم مشکل “دوباره خرج کردن” است. مشکلی که پول های فیزکی رایج فاقد آن هستند برای مثال شما نمی توانید پولی را که بابت خرید تلوزیون خرج کرده اید، مجددا در خرید کالای دیگری استفاده نمایید.
اما این موضوع در دنیای دیجیتال با وجود امکان کپی کردن اهمیت پیدا می کند. اگر پول دیجیتال را مانند یک فایل در نظر بگیریم افراد قادرند آن را به صورت همزمان در دو محل متفاوت خرج کنند و تا فروشندگان متوجه شوند خریدها انجام گرفته اند.
بر همین اساس نیز قبل از رواج ارزهای دیجیتال نهاد واسطه ای برای بررسی موجودی اشخاص و جلوگیری از این اتفاق وجود داشت. اما پیدایش ارز دیجیتال باعث از میان برداشته شدن این سازمان مرکزی شد و کار کنترل و بررسی تراکنش های انجام شده در درون شبکه ارزهای دیجیتال توسط تمام اعضا انجام می گیرد.
بنابراین می توان مهم ترین هدف پیدایش بیت کوین را حل مشکل دوباره خرج کردن بدون اعتماد به فرد ثالث عنوان کرد.
تولد بیت کوین
بیت کوین اواخر سال ۲۰۰۸ بوجود آمد. همزمان با بحران مالی بزرگ سال ۲۰۰۸ بود که فرد ناشناسی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، با ارسال مقاله ای به عده زیادی از متخصصین علم رمزنگاری پول الکتریکی جدیدی به نام بیت کوین را معرفی کرد.
در این مقاله که تحت عنوان وایت پیپر نامیده می شد درباره بیت کوین و نحوه کارکرد آن توضیحاتی ارائه شده بود.
آغاز کار شبکه بیت کوین در اوایل سال ۲۰۰۹ کلید خورد، خود ساتوشی ناکاموتو هم در سالهای ابتدائی آغاز به کار این شبکه تا زمانی که ناپدید شود یعنی در سال ۲۰۱۰ حضور داشته و نواقص شبکه را به همراه دیگر توسعه دهندگانی که به این پروژه پیوسته بودند رفع می کرد.
پشتوانه بیت کوین و ارز دیجیتال چیست؟
شاید برای خیلی ها این سوال پیش بیاید که آیا بیت کوین پشتوانه ای هم دارد؟ در پاسخ بایستی گفت که خیر، بیت کوین هیچ پشتوانه ای ندارد! اما آیا پول های رایج و مورد استفاده ما مانند دلار و یورو پشتوانه ای دارند؟ پاسخ این سوال هم هیچ چیز است.
پول های رایج امروزی با فلزات گرانبهایی همچون طلا یا کالاهای قابل مبادله پشتوانه سازی شده اند. ولی پشتوانه و ارزش بنیادی بیت کوین و ارزهای بی پشتوانه دیگر از اعتمادی مردمی نشات می گیرد که معتقد به ارزشمندی آنها هستند.
بنابراین بیت کوین نیز همانند ارزهای رایج هیچ پشتوانه ای ندارد و این اعتماد مردم است که آن را ارزشمند می کند.
همانطور که شما به این موضوع باور دارید که با دادن اسکناسهایتان به یک مغازه دار می توانید کالای مورد نیاز خود را تهیه کنید و متقابلا مغازه دار نیز به اینکه با آن اسکناس قادر به خرید اجناس مورد نیاز خود خواهد بود ایمان دارد و اینگونه اسکناس ها در دست افراد جامعه دست به دست می شوند.
از سویی امروزه با توجه به کارکرد بیت کوین در میان مردم این جنبه سرمایه گذاری بیت کوین است که بیشتر مورد توجه فعالان آن است تا کاربرد آن در انجام تراکنش های مختلف. بر همین اساس دیدگاه دیگری مبنی بر این ایجاد می شود که بیت کوین علاوه بر دارا بودن کارکرد پول، می تواند به عنوان یک دارایی نیز مطرح شود.
دارایی که قادر به حفظ ارزش خود در طول زمان است. برای مثال طلا یک نوع دارایی است که ارزش خود را در مقابل کالاهای اساسی دیگر حفظ کرده است. بنابراین بیت کوین نیز می تواند با توجه به ویژگی هایش که در ادامه ذکر خواهند شد به عنوان یک دارایی در نظر گرفته شود.
نحوه ارزش گذاری بیت کوین و ارز دیجیتال
این افراد یا گروه های خاصی نیستند که ارزش بیت کوین را مشخص می کنند بلکه ارزش آن مانند قیمت طلا در بازارهای جهانی، متناسب با میزان عرضه و تقاضا تعیین می شود.
تعیین ارزش گذاری بیت کوین در صرافی ها و کارگزاری ها بر اساس دو عامل عرضه و تقاضا صورت می گیرد. در صورت بیشتر بودن میزان عرضه نسبت به تقاضا در بازار این ارز، قیمت ها تا زمان برابری میزان عرضه با تقاضا سیری نزولی خواهد داشت.
از طرفی بیت کوین از ارزشی بنیادین برخوردار است که مقدار آن بستگی به وضعیت شبکه و هزینه صرف شده توسط ماینرها برای استخراج یک واحد از آن دارد. با وجود اینکه روش های مختلفی برای ارزش گذاری بیت کوین وجود دارد، اما نهایتا قیمت بیت کوین توسط عرضه ای که توسط استخراج کنندگان صورت می گیرد یا شکل گیری تقاضای سرمایه گذاران تعیین می گردد.
ویژگی های متمایز کننده بیت کوین و ارز دیجیتال
خرید با بیت کوین یا انتقال آن نیازمند کسب اجازه از بانک ها یا هر نهاد دیگری نمی باشد. بعضا شنیده می شود که بیت کوین را پول خلافکاران می نامند و این به ویژگی ناشناس ماندن بیت کوین اشاره دارد.
اما سوای این خصوصیات غالبا اشتباهی که توسط اخبار و رسانه ها به بیت کوین نسبت داده شده، این ارز دیجیتال از ویژگی های متمایزی برخوردار است که آن را از پول های فیزیکی و دیجیتال دیگر متمایز می کند.
از جمله ویژگی های اساسی و مهم بیت کوین
کسی در راس قدرت وجود ندارد
برای اینکه بهتر بتوانید ویژگی مهم بیت کوین یعنی غیرمتمرکز بودن آن را درک کنید، نخست با مفهوم متمرکز بودن آشنا می شویم و تاثیرات وجود نظام مالی و پولی متمرکز را بیان می کنیم.
متمرکز بودن یعنی اینکه زمانی که شما برای انجام کارتان به بانک مراجعه می کنید و به درست یا غلط سیستم بانکی از کار افتاده باشد و قادر به ارائه خدمات به شما نباشد و این یعنی شما ساعت ها برای انجام امور بانکی خود معطل بمانید.
همچنین منظور از سیستم متمرکز کنترلی است که از سوی دولت ها روی پول اعمال می شود و نتیجه آن می تواند به شکل تورم و بی ارزش شدن پول خود را نشان دهد.
نظام پولی متمرکز یعنی اینکه بانک قادر است حساب شما را بدون اطلاع شما مسدود نماید و نهایتا متمرکز بودن سیستم پولی به این معنی است یک کشوری قادر باشد از قدرت تحریم استفاده کرده و بدین ترتیب کشور دیگری را از چرخه معادلات و انتقالات مالی خارج نماید.
اما بیت کوین سیستمی غیرمتمرکز دارد و کنترل آن در دست هیچ فرد، گروه، سازمان و دولتی نمی باشد. حال این ویژگی به معنی این است که قدرت بین افراد شبکه توزیع شده و این همان قدرت خلق و توزیع پول است که به مردم برگشته و از اختیار بانک ها خارج شده است.
به این ترتیب اعتماد شما به نهادهای واسطه ای مانند بانکها در انتقال پول، بین تمامی افرادی که ناظر بر تراکنش ها هستند توزیع شده و این یعنی شما در دنیای بیت کوین به یک سیستم و شبکه اعتماد می کنید.
سیستمی که قوانین آن به شکلی روشن در کدهای برنامه نویسی شده ای نوشته شده و شما می توانید به صورت داوطلبانه آنها را به کار ببرید.
این ویژگی غیرمتمرکز بودن بیت کوین و همزمانی پیدایش این ارز با بحران مالی ۲۰۰۸ باعث شد در همان ابتدا بسیاری از افرادی که ضعف سیستم های مالی در آنها سالها را درک کرده بوده به سمت فناوری بیت کوین کشیده شوند.
قدرت اعمال نفوذ بانکها در کنترل و عرضه پول و تورمی که به دنبال آن ایجاد شد، یکی از عوامل خلق بیت کوین بود.
بیت کوین محدود است
دولت ها و بانک های مرکزی قادرند به شکلی نامحدود اقدام به چاپ پول نمایند و در نتیجه آن ارزش پول ملی خود را کاهش دهند.
با وجود اینکه در شبکه بیت کوین همه اعضا قادر به مشارکت در خلق واحدهای پولی جدید هستند اما میزان کل سکه هایی که باید ساخته شوند محدود به ۲۱ میلیون واحد می باشد.
محدودیت در ارز دیجیتال تعداد واحدهای پولی یکی از قوانین نوشته شده در شبکه بیت کوین است. مجموعه قوانین شبکه بیت کوین با نام پروتکل نیز شناخته می شود.
بیت کوین های جدید طی فرایندی با عنوان استخراج یا ماین کردن تولید و در شبکه آزاد می شوند. ماین کردن بیت کوین در دوره های مشخص زمانی کاهش یافته و همین امر بتدریج باعث دشوار شدن استخراج واحدهای جدید می شود.
ویژگی محدود بودن بیت کوین از دلایل عمده با ارزش شدن این ارز به مرور زمان و همچنین بالا رفتن قیمت آن می باشد.
ویژگی محدود بودن منجر به کمیاب شدن بیت کوین شده و این موضوع در برابر خاصیت تورمی پول های رایج امروزی و در نتیجه کاهش ارزش آنها در طول زمان قرار می گیرد.
همچنین موضوع محدود بودن تعداد بیت کوین ها باعث مطرح شدن این ارز به عنوان ابزاری با قابلیت ذخیره ارزش در گذر زمان شده است. علاقه به خرید بیت کوین توسط سرمایه گذاران و نامیدن آن به عنوان طلای دیجیتال گواه این موضوع هستند.
تراکنش ها در بیت کوین نیمه ناشناس هستند
مشتریان در سیستم های پرداخت الکترونیکی و بانکی بایستی با ارائه مشخصات شناسایی خود اقدام به ثبت نام یا افتتاح حساب بکنند باری خرید و فروش ارز دیجیتال.
اما ساخت حساب یا آدرس کیف پول جدید در عرض چند ثانیه انجام می شود و برای ساخت آن هیچ گونه اطلاعات شناسایی مانند کارت ملی و … مورد نیاز نیست. اما با این حال تراکنش های بیت کوین ناشناس نبوده و نیمه ناشناس هستند.
تراکنش های انجام شده در بیت کوین شفاف بوده و هر تراکنشی که انجام می شود توسط همه اعضای شبکه قابل مشاهده خواهد بود. یعنی هر کسی می تواند آدرس و دریافتی و ارسالی های یک تراکنش را پیگیری نماید.
تراکنش های بیت کوین غیر قابل برگشتند
در بیت کوین چنانچه پولی به آدرس اشتباهی ارسال شود امکان بازگرداندن آن وجود ندارد. ثبت و تایید یک تراکشن در بیت کوین به تمامی اعضا ارسال شده و دیگر امکان تغییر آن وجود ندارد.
بیت کوین غیر قابل جعل است
بیت کوین قابل جعل نیست. یعنی تعداد کل بیت کوین ۲۱ میلیون واحد است و کسی قادر به ایجاد تراکشن ساختگی در آن نیست و کسی نمی تواند بیت کوینی خارج از محدوده قانونی به شبکه وارد نماید یا بیت کوین های افراد دیگر را به سرقت ببرد.
این تکنیک های رمزنگاری استفاده شده در بیت کوین است که آن را غیر قابل جعل کرده است. بکارگیری ترفندهایی از قبیل کلید خصوصی و کلید عمومی مانع ایجاد بیت کوین تقلبی می شود.
حمل و جابجایی بیت کوین آسان تر است
سهولت در حمل و جابجایی یکی از مزیت های بیت کوین نسبت به نسل قدیم تر پول مانند طلاست. شما با استفاده از ارز بیت کوین می توانید به راحتی و تنها با یادداشت یک رشته عبارت هایی تحت عنوان کلید خصوصی هر میزان مقدار و مبلغ را که می خواهید، جابجا کنید.
