اتریوم چیست و چگونه کار می کند؟
اگر بیت کوین (BTC) پول آینده است، پس اتریوم چیست؟ با توجه به اینکه احتمالاً اتریوم و ارز دیجیتال بومی آن یعنی اتر (ETH) را در کنار بیت کوین در همهجا، از صرافیهای رمزارزی گرفته تا اخبار میبیند، برای شخصی که تازه وارد فضای کریپتوکارنسی شده، این سوالی منطقی به حساب میآید. با این حال، منصفانه نیست که اتریوم را در رقابتی مستقیم با بیت کوین تصور کنیم. چرا که اهداف، ویژگیها و حتی تکنولوژی متفاوتی از هم دارند. در این مقاله تمام ساز و کار اتریوم را بررسی خواهیم کرد، پس با ما همراه باشید.
اتریوم چیست؟
اتریوم (Ethereum) یک شبکهی بلاکچین غیرمتمرکز با توکن اتر (ETH) است که به کاربران این امکان را میدهد تا تراکنش انجام دهند، از طریق استیکینگ سود کسب کنند و با ذخیره توکنهای غیر مثلی (NFT)، معامله رمزارزها، انجام بازی و غیره، درآمد کسب کنند.
بسیاری در پاسخ به سوال اتریوم چیست، آن را نسل بعدی اینترنت معرفی میکنند. اگر پلتفرمهای متمرکز مانند اپاستور، وب ۲را به نمایش میگذارند، یک شبکهی غیرمتمرکز و کاربر محور مانند اتریوم، وب ۳ به شمار میرود. در واقع این شبکه همراه با ارز دیجیتال بی نظیرش «وب نسل بعدی» از برنامههای غیرمتمرکز (DApps)، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و صرافیهای غیرمتمرکز (DEXs) را پشتیبانی میکند.
مقاله پیشنهادی: ارز دیجیتال چیست
تاریخچهی اتریوم
اتریوم از همان ابتدا دومین پروژهی بزرگ بلاکچین در جهان نبود. ویتالیک بوترین این پروژه را برای پاسخگویی به کاستیهای بیت کوین ایجاد کرد. بوترین نقشهراه اتریوم را که جزئیات قراردادهای هوشمند برای توسعهی برنامههای غیرمتمرکز را بیان میکرد، در سال 2013 منتشر کرد. در حالی که توسعهی DApp قبلاً در فضای بلاکچین وجود داشت، ولی مشکل این بود که این پلتفرمها امکان همکاری و تعامل با یکدیگر را نداشتند. بوترین قصد داشت اتریوم را یکپارچه کند. از نظر او، یکسان کردن شیوهی اجرا و تعامل DApps تنها راه برای حفظ پذیرش آن بود.
بنابراین، اتریوم ۱.۰ متولد شد. برای راحتی درک موضوع، آن را همانند اپاستور اپل در نظر بگیرید: فضایی برای دهها هزار برنامهی مختلف که همگی از قوانین یکسانی پیروی میکنند. فقط آن مجموعه قوانین در شبکه کدگذاری میشود و به طور مستقل با توسعهدهندگانی که میتوانند قوانین خود را در DApps اعمال کنند، اجرا میشود. ولی مانند اپل، یک نهاد مرکزی برای تغییر و اجرای مقررات وجود ندارد، در عوض، قدرت در دست افرادی است که در کنار هم به عنوان یک جامعه عمل میکنند.
البته که ساخت چنین شبکهای ساده و ارزان نیست. با این حساب، ویتالیک بوترین به همراه سایر بنیانگذاران اتریوم، از جمله گاوین وود، جفری ویلک، چارلز هاسکینسون، میهای آلیسی، آنتونی دی ایوریو و امیر چتریت، پیشفروش توکن اتر را را برای جمعآوری ۱۸.۴۳۹.۰۸۶ دلار انجام دادند.
این گروه همچنین بنیاد اتریوم را در سوئیس با ماموریت حفظ و توسعهی شبکه اتریوم تأسیس کردند. بلافاصله پس از آن، ویتالیک بوترین اعلام کرد که این بنیاد به صورت غیرانتفاعی فعالیت خواهد کرد، که باعث شد برخی از بنیانگذاران آن را ترک کنند.
با گذشت زمان، توسعهدهندگان با ایدههای غیرمتمرکز خود به اتریوم آمدند. در سال ۲۰۱۶، برخی کاربران The DAO را تاسیس کردند، یک گروه دموکراتیک که در مورد تغییرات و پیشنهادات شبکه رای میداد. این سازمان با یک قرارداد هوشمند پشتیبانی میشد و اگر تغییراتی در هسته نیاز بود باید رای اکثریت را به دست میآورد.
با این حال، زمانی که یک هکر ناشناس ۴۰ میلیون دلار از داراییهای The DAO را به دلیل نقص امنیتی سرقت کرد، DAO به «هاردفورک» اتریوم رأی داد و شبکه اتریوم به یک پروتکل جدید ارتقا یافت. این فورک جدید نام اتریوم را حفظ کرد، در حالی که شبکهی اولیه به عنوان اتریوم کلاسیک همچنان به کار خود ادامه میدهد.
اتریوم چگونه کار می کند؟
شبکه اتریوم مانند بیت کوین، بر روی هزاران رایانه در سراسر جهان توزیع شده است و این به لطف کاربرانی است که به جای حضور در یک سرور متمرکز، خود بهعنوان گره یا نود در شبکه مشارکت میکنند. این موضوع باعث شده که شبکه اتریوم غیرمتمرکز و به شدت در برابر حملات مصون باشد. اگر یک کامپیوتر از کار بیفتد، اهمیتی ندارد زیرا هزاران کامپیوتر دیگر شبکه را حفظ میکنند.
اتریوم در اصل یک سیستم غیرمتمرکز واحد است که رایانهای به نام ماشین مجازی اتریوم (EVM) را اجرا میکند. هر گره یک کپی از آن رایانه را در خود نگه میدارد، به این معنا که هر گونه تغییر ابتدا باید تأیید شود تا همه بتوانند نسخهی خود را بهروز کنند.
مقاله پیشنهادی: بلاک چین چیست؟
تعاملات شبکه به صورت “تراکنش” در نظر گرفته میشود و در بلوکهای موجود در بلاکچین اتریوم ذخیره میشود. ماینرها این بلاکها را قبل از اینکه به شبکه متصل شوند، اعتبارسنجی میکنند. این روش برای تایید تراکنشها به عنوان مدل اجماع اثبات کار (PoW) شناخته میشود؛ هر بلاک دارای یک کد ۶۴ رقمی منحصر به فرد است که آن را شناسایی میکند. ماینرها قدرت کامپیوتر خود را برای یافتن آن به کار میبرند و ثابت میکنند که این کد منحصربهفرد و صحیح است.
تراکنشهای شبکه اتریوم مانند بیت کوین، کاملاً عمومی و شفاف هستند. ماینرها بلاکهای تایید شده را برای بقیهی شبکه منتشر میکنند و بلاکها را به بلاکچین اضافه میکنند. بلوکهای تأییدشده را نمیتوان دستکاری کرد و به عنوان یک تاریخچهی کامل از تمام تراکنش های شبکه عمل میکند.
اما اگر ماینرها برای کار خود کارمزد دریافت کنند، اتریوم از کجا میآید؟ هر تراکنش با کارمزدی به نام Gas همراه است که توسط کاربر شروعکننده تراکنش پرداخت میشود. این کارمزد به استخراجکنندهای پرداخت میشود که تراکنش را تأیید میکند و انگیزهی استخراج و تضمین امنیت شبکه را فراهم میکند. گس اساساً به عنوان یک محدودکننده عمل میکند و تعداد اقداماتی را که کاربر میتواند در هر تراکنش انجام دهد را محدود میکند.
از آنجایی که ETH بیشتر یک توکن کاربردی است، عرضهی آن بینهایت است. اتر به طور مداوم به شکل پاداش استخراجکننده وارد گردش میشود و پس از اینکه شبکه به سمت اثبات سهام (PoS) حرکت کرد، با پاداشهای استیکینگ وارد گردش شد.
پس از آغاز ادغام شبکه اتریوم (The Merge) در سپتامبر 2022 ، این بلاک چین از استاندارد Proof-of-Work به Proof-of-Stake کوچ کرد. در ادامه حتما این مورد را هم توضیح خواهیم داد.
متاسفانه برای بسیاری، هزینههای Gas اتریوم (کارمزد اتریوم) بر اساس فعالیت شبکه میتواند بسیار بالا باشد. این موضوع به این دلیل است که یک بلاک میتواند گس زیادی به همراه داشته باشد که بر اساس نوع و مقدار تراکنش متفاوت است. در نتیجه، ماینرها تراکنشهایی را با بالاترین کارمزد گس انتخاب میکنند، به این معنا که کاربران ابتدا برای اعتبارسنجی تراکنشها رقابت میکنند. این رقابت هزینهها را بالاتر و بالاتر میبرد.
از آنجا، هر کسی میتواند اقلامی را خریداری کند، بازی کند، وام دهد و انواع فعالیتها را درست مانند اینترنت سنتی انجام دهد، برای تعامل با شبکه اتریوم به ارز دیجیتال نیاز دارد که در یک کیف پول ذخیره میشود. این کیف پول به DApps متصل میشود و به عنوان گذرنامهای برای اکوسیستم اتریوم عمل میکند.
در مقابل خدمات وب سنتی برای کاربران رایگان است، زیرا آنها اطلاعات را در اختیار کاربران قرار میدهند. نهادهای متمرکزی که وبسایتها را اجرا میکنند، دادهها را برای کسب درآمد میفروشند.
کریپتوکارنسی در چنین جایی جای داده را میگیرد، به این معنا که کاربران میتوانند به صورت ناشناس با هم در تعامل باشند. این موضوع به این معناست که استفاده از DApp بدون تبعیض است. به عنوان مثال، هیچ برنامهی اعطای وام یا بانکی نمیتواند کسی را بر اساس نژاد یا وضعیت مالی رد کند. یک واسطه نمیتواند آنچه را که «تراکنش مشکوک» میداند، مسدود کند. کاربران تصمیم میگیرند که چه کاری انجام دهند و چگونه آن را انجام میدهند. به همین دلیل است که بسیاری اتریوم را وب ۳ میدانند.
اتریوم چه کاری انجام میدهد؟
تامین مالی غیرمتمرکز مسلما بزرگترین دستاورد شبکه اتریوم است. DAppهایی که میتوانند چندین عملکرد را در اکوسیستم انجام دهند در حدود سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ ظاهر شدند و روز به روز بر محبوبیت آنها افزوده میشود. هر چه تعداد DAppها بیشتر باشد، استفاده از شبکه اتریوم نیز بیشتر میشود. بستر دیفای اتریوم بزرگترین بستر حوزهی امور مالی غیرمتمرکز موجود است.
برای مثال، هنرمندان با آوردن آثار خود توسط توکنهای غیر مثلی یا NFT به بلاکچین، میلیونها دلار درآمد کسب میکنند. ممکن است تعجب کنید که چرا آثار هنری دیجیتال بخریم در حالی که میتوانیم از آن عکس بگیریم؟ کلکسیونرها در حقیقت مالکیت اثر را میخواهند، و برای همین NFTها برای مالکیت اثر هنری دیجیتال بوجود آمدند و این برای کلکسیونرها یک مزیت خیلی جذاب است که علاوه بر خرید اثر هنری دیجیتال مالکیت آن را نیز از آن خود میکنند.
این همان دلیلی است که همه کلکسیونرها به دنبال «مونالیزا» اصلی هستند نه یک کپی از آن، حتی اگر نسخهای که از نسخه اول قابل تشخیص نباشد. NFTها همچنین نشاندهندهی اقلام و لوازم جانبی قابل استفاده در بازیهای آنلاین هستند. بازیکنان میتوانند خانهها و شخصیتهای خود را با داراییهای منحصربهفرد هنرمندان تزئین کنند و یک جریان درآمدی دیگر را برای خالقان آثار هنری رقم بزنند.
همه اینها بهطور مستقل از طریق بلاکچین و قراردادهای هوشمند مدیریت میشود. به این صورت که با DeFi، کاربران بیش از هر زمان دیگری کنترل وجوه خود را در اختیار دارند.
اتریوم در مقابل بیت کوین
در حالی که بیت کوین (BTC) رایج ترین ارز دیجیتال جهان است، جامعه اتریوم قصد دارد این پروژه را گسترش دهد تا حتی جای بیت کوین را بگیرد. بیت کوین محدودیتهایی دارد. این یک شبکه PoW است و برخی معتقدند که بیت کوین بیشتر یک ذخیره ارزش است، مانند طلا. بیت کوین همچنین دارای سقف عرضه 21 میلیون کوین است که بیشتر به این استدلال کمک می کند.
مقاله پیشنهادی: بیت کوین چیست؟
از سوی دیگر، اتریوم قصد دارد از زیرساخت اینترنت فعلی ما پیشی بگیرد. این شرکت قصد دارد بسیاری از فرآیندهایی که هنوز به واسطه هایی مانند استفاده از اپ استور یا کار با مدیران صندوق نیاز دارند را خودکار کند. ETH بیشتر به عنوان راهی برای تعامل با شبکه استفاده میشود تا برای انتقال پول، اگرچه می تواند این کار را نیز انجام دهد.
توسعه دهندگان میتوانند بر بستر شبکه اتریوم یک توکن منحصر به فرد سازگار با اتر برای هر DApp ایجاد کنند که توکن ERC-20 نامیده می شود. در حالی که این فرآیند کامل نیست، این بدان معناست که تمام توکنهای مبتنی بر اتریوم از نظر فنی با هم قابل اجرا هستند. اما شبکه بیت کوین فقط برای بیت کوین است.
مزایای اتریوم
به غیر از تمرکززدایی و ناشناس بودن، اتریوم مزایای دیگری نیز دارد، مانند عدم سانسور. برای مثال، اگر شخصی چیزی توهینآمیز را توییت کند، توییتر میتواند آن را حذف و آن کاربر را مجازات کند. با این حال، در یک پلتفرم رسانهی اجتماعی مبتنی بر اتریوم، این کار تنها در صورتی ممکن است که جامعه به انجام آن رأی دهد. به این ترتیب، کاربران با دیدگاههای مختلف میتوانند هر طور که مناسب میدانند با هم بحث کنند، و مردم میتوانند تصمیم بگیرند که چه چیزی باید گفته شود و چه چیزی نباید گفته شود.
الزامات جامعه همچنین مانع از تصاحب بازیگران بد میشود. شخصی با نیت بد باید ۵۱ درصد از شبکه را برای ایجاد تغییر کنترل کند، که در بیشتر موارد تقریبا غیرممکن است. چنین فضایی بسیار ایمنتر از یک سرور ساده است که میتوان به آن نفوذ کرد.
سپس نوبت به قراردادهای هوشمند میرسد که بسیاری از گامهای برداشته شده توسط مقامات مرکزی در وب سنتی را خودکار میکند. برای مثال، یک فریلنسر در Upwork باید از این پلتفرم برای یافتن مشتریان و تنظیم قراردادهای پرداخت استفاده کند. مدل کسبوکار Upwork درصدی از هر قرارداد را برای حقوق کارکنان این پلتفرم، هزینههای سرور و غیره در نظر میگیرد. در وب ۳، مشتری میتواند به سادگی یک قرارداد هوشمند بنویسد که بیان میکند: «اگر کار در زمان X تحویل داده شود، وجوه آزاد میشود.» در این شرایط قوانین به صورت هارد-کد در قرارداد گنجانده شده و هیچ یک از طرفین پس از نوشتن نمیتوانند آن را دستکاری کنند.
همچنین به دست آوردن اتر از همیشه آسانتر شده است. شرکتهایی مانند PayPal و شرکت تابعهی آن Venmo این روزها از خرید رمزارز با ارز فیات در داخل برنامه پشتیبانی میکنند. با در نظر گرفتن میلیونها مشتری در هر پلتفرم، میتوان انتظار این را داشت که آنها به زودی در این بستر وارد خواهند شد. در همین راستا پلتفرم های ایرانی نظیر صرافی خرید ارز دیجیتال اوکی اکسچنج ایجاد شده اند تا ایرانیان هم بدون تحریم و حتی با ریال بتوانند به خرید و فروش ارز دیجیتال بپردازند.
مقاله پیشنهادی: آموزش خرید و فروش ارز دیجیتال
معایب اتریوم
در حالی که اتریوم یک پلتفرم عالی به نظر میرسد، چند مشکل کلیدی هم دارد که باید برطرف شوند.
اولین مورد مقیاسپذیری است. ویتالیک بوترین اتریوم را به شکل و شمایل وب کنونی، با میلیونها کاربر در حال تعامل در یک زمان تصور کرد. با این حال، با توجه به الگوریتم اجماع PoW، چنین تعاملی توسط زمانهای اعتبارسنجی بلوک و هزینههای گس محدود میشود. علاوه بر این، تمرکززدایی هم یک مانع است. یک نهاد مرکزی، مانند ویزا، همه چیز را مدیریت میکند و فرآیند تراکنش را کامل کرده است.
دومین مورد هزینه است. توسعه اتریوم گران است و تعامل با آن برای کاربرانی که با فناوری آن آشنایی ندارند، چالشبرانگیز خواهد بود. برخی پلتفرمها برای نگهداری اتریوم به کیف پولهای خاصی نیاز دارند، به این معنی که فرد باید ETH را از کیف پول فعلی خود به کیف پول مورد نیاز منتقل کند. این موضوع گامی غیر ضروری است که در اکوسیستم مالی کنونی ما ریشه دوانده و به هیچ وجه برای مبتدیان خوشایند نخواهد بود.
البته پلتفرم اتریوم انجمن بسیار خوبی دارد که میتواند کاربران زیادی را به سمت خودش جلب کند. اما عملا استفاده از اتریوم نیاز به سادهسازی دارد، چرا که یادگیری بلاکچین با استفاده از آن تفاوتهای بسیاری دارد.
اتریوم 2.0 (Eth2.0) چیست؟
از چند سال پیش قرار بر این بود که اتریوم به آرامی به نسخه دوم خود ارتقا یابد تا الگوریتم اجماع اثبات سهام به طور کامل بر روی آن مستقر شود. شبکهی سنتی اتریوم از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ در حال کار بر روی ادغام با بیکن چین بود که اولین ویژگی جدید اتریوم ۲ به شمار میرفت.
بیکن چین در نگاه اول تغییرات چندانی ایجاد نمیکند، اما تغییرات اساسی لازم برای ارتقاهای آینده، مانند شاردینگ را اضافه میکند. موضوع مقیاسپذیری که قبلاً مورد بحث قرار گرفت را به خاطر دارید؟ شاردینگ و فرآیند خرد کردن، بخش بزرگی از مشکلات مقیاسپذیری را حل میکند.
شاردینگ عمل پخش تراکنشها در چندین شبکه بلاکچین کوچکتر است. این شبکههای کوچکتر را میتوان توسط کاربرانی با سختافزار ضعیفتر اجرا کرد، زیرا آنها فقط به جای کل شبکه، به ذخیرهی اطلاعات از قسمت مذکور نیاز دارند. اساسا، اشتراکگذاری اعتبار اتریوم را قابل دسترستر میکند و به رفع تراکم شبکه اصلی کمک میکند.
اتریوم ۲ باعث افزایش تعداد علاقهمندان به ارزهای دیجیتال میشود. سلبریتیها از NFTها استفاده میکنند و افزایش آگاهی عمومی از بلاکچین بیشتر و بیشتر میشود. با این حال، تمام این فعالیتها منجر به کارمزدهای بالا در تراکنشها و اعتبارسنجی کندتر شده که نمونهای از نیاز به اتریوم ۲ است. خوشبختانه، توسعهدهندگان DApp سخت در تلاش هستند تا این مشکلات را مرتفع کنند و همانطور که گفتیم مرج اتریوم برای رسیدن به این هدف در سپتامبر ۲۰۲۲ اجرا شد و به جای استخراج که فرآیندی انرژیبر است، الگوریتم PoW اتریوم به الگوریتم PoS تبدیل شد.
الگوریتم اثبات سهام (PoS)، ماینرها را با اعتباردهندهها جایگزین میکند، کاربرانی که بلاکچین اتریوم را ذخیره میکنند، تراکنشها را تأیید خواهند کرد و بسیاری موارد دیگر.
استدلال برای اثبات سهام این است که این کار شکل سریعتر و در دسترستر از اجماع بلاکچین است و مانند ماینینگ به سختافزار خاصی نیاز ندارد، به این معنا که هر کسی که اندک بودجه و دستگاهی داشته باشد میتواند در این فرآیند شرکت کند. هر چه اعتبارسنجها بیشتر باشند، بلاکهای بیشتری تأیید میشوند. اعتباردهندههای اضافی همچنین اتریوم را بیش از پیش غیرمتمرکز میکنند و امنیت شبکه را ارتقا میدهند.
آیا باید اتریوم بخریم؟
اتریوم دومین ارز دیجیتال از نظر ارزش بازار است که به عنوان نقره دیجیتال در نظر گرفته می شود. مانند هر سرمایه گذاری، خرید اتریوم با ریسک و احتمال پاداش های بزرگ همراه است. در هر صورت، الان سال 2009 نیست: اتریوم مرحله اثبات مفهوم را پشت سر گذاشته و اکنون فرصتی است برای سرمایهگذارانی که قبلاً این طبقه دارایی را بررسی نکردهاند.
با توجه به عدم قطعیت و نوسانات بازار کریپتوکارنسی، قبل از سرمایهگذاری در اتریوم یا هر ارز دیجیتال دیگری، حتماً تحقیقات لازم را انجام دهید و هرگز بیش از آن مقدار سرمایهای که تحمل از دست دادنش را ندارید، سرمایهگذاری نکنید.
آیندهی اتریوم
با توجه به اینکه در ماههای اخیر از بلاکچین اتریوم برای ساخت مجموعهای از پروژههای مالی غیرمتمرکز و NFT استفاده شده، این شبکه محبوبیت زیادی کسب کرده است. به گفته حامیان این پروژه، ظهور برنامههای کاربردی جدید مانند مواردی که به آن اشاره شد تأثیر فوقالعادهای در شهرت این شبکه داشته است، زیرا افزایش فعالیت باعث جذب بیشتر توسعهدهندگان به اتریوم میشود.
با این حال، مسائل اساسی در مورد اینکه آیا اتریوم میتواند با رقبای چابکتر که تازه به میدان آمدهاند رقابت کند یا خیر؟ نیز مسئله مهمی خواهد بود. و در این میان سرمایهگذارانی مانند «گارگ» هشدار میدهند که در بلند مدت بازارهای ارزهای دیجیتال ممکن است معکوس شوند و بیت کوین به تسلط بلامنازع خود بازگردد.
امیدواریم پاسخ خوبی را برای این سوال که اتریوم چیست؟ به شما داده باشیم و بتوانید به یک جمع بندی مناسب از این ارز دیجیتال پیشرفته برسید.
پرسش های متداول
ماشین مجازی اتریوم چیست؟
به زبان ساده EVM یا ماشین مجازی اتریوم قطعه ای از نرم افزار اتریوم است که قراردادهای هوشمند smart contracts را اجرا می کند و وضعیت شبکه اتریوم را پس از اضافه شدن هر بلوک جدید به زنجیره بررسی میکند.
مخترع اصلی اتریوم چه کسی است؟
همانطور که در این مقاله هم گفتیم، بنیانگذاران اتریوم یک نفر نیستند، اما به عنوان اصلی ترین و تاثیرگذارترین فرد میتوانیم به ویتالیک بوترین اشاره کنیم.
تفاوت اصلی بیت کوین و اتریوم چیست؟
تفاوت های بسیار زیادی این دو شبکه با هم دارند که به عنوان مهمترین این تفاوت ها میتوانیم قراردادهای هوشمند موجود در شبکه بلاک چین اتریوم را نام ببریم. به طور خلاصه این قراردادها باعث اجرای خودکار تراکنش ها و اعتبارسنجی آنان بدون حضور شخص ثالث میشود.